De schepping

Onze wereld is eindig. Ooit is ze tot stand gekomen. Ooit is de ruimte, de tijd en de materie ontstaan. Maar hoe? Wat heeft bepaald dat onze wereld er ooit kwam? En in welke wereld bestond datgene wat dat bepaalde, die schepper? Was die eeuwig? Of was die zelf ook ooit op de een of andere manier tot stand gekomen? Als de schepper is geschapen, wat schiep dan de schepper van de schepper? En wat is de zin van een schepper die net zo tijdelijk is als de wereld die hij schiep? Heeft de wereld wel een schepper nodig? Had die ook zonder schepping tot stand kunnen komen, zomaar uit zichzelf?

Is onze wereld maar toevallig, of was die onvermijdelijk? Als het een schepper was die de aard en de inhoud van de wereld bepaalde, wat bepaalde dan de aard van die schepper? Er zijn ongetwijfeld vele andere universa denkbaar, werelden die letterlijk of figuurlijk door andere scheppers zijn geschapen. Wat zouden al die werelden dan gemeenschappelijk hebben? Zijn er ook onbestaanbare werelden, werelden die in ons bestel ondenkbaar zijn, of die onder geen elke voorwaarde bestaanbaar zijn?

Er zijn mensen die in wonderen geloven. Mensen die denken dat verschijnselen als het ontstaan van het heelal zich onttrekken aan een rationele analyse. Ze geloven dat God wonderen kan verrichten. En omdat Gods intellect niet te vergelijken is met het onze, zouden we nooit iets van God en zijn wonderen kunnen begrijpen. Maar daar heeft de wetenschap niets aan. Als je gelooft in wonderen, staat niets je in de weg om alles wat je niet begrijpt een wonder te noemen. Dat zou het einde zijn van iedere wetenschappelijk vooruitgang. Dat we zo ver gekomen zijn in ons begrip van de werkelijkheid, hebben we te danken aan het feit dat grote geesten als Newton en Einstein nooit iets aan wonderen wilden toeschrijven. Ze zochten naar naturalistische verklaringen en hielden pas op met zoeken als ze die hadden gevonden. Een god zou daarbij alleen maar in de weg hebben gelopen.

En dan deze wereld. Is die echt de beste van alle werelden, zoals Leibniz veronderstelde? Wat maakt dat beste tot het beste? Hoe bepaal je goed en kwaad, als er nog niets is om dat aan af te meten? Er moet dan onafhankelijk van de schepping iets bestaan dat je na de schepping in staat stelt om werelden te beoordelen. Een principe van goed en kwaad. Waar komt dat principe dan vandaan? En waar komen de wetmatigheden in de natuur vandaan? Hadden ze niet ook heel anders kunnen zijn? Wat maakt dat de logica logisch is? Wat maakt dat natuurwetten wetmatig zijn en dat concepten conceptueel zijn?